Koła zębate to najważniejsze elementy w każdej przekładni zębatej. Jak sama nazwa wskazuje, cechą charakterystyczną kół zębatych są wystające zęby, czyli regularne nacięcia, które biegną po całym obwodzie okrągłego dysku. Koło zębate ma za zadanie przenosić ruch na inne koła lub listwę zębatą – w zależności od rodzaju przekładni.
Przekładnię zębatą tworzą co najmniej dwa koła zębate, które mogą mieć taka samą lub różną średnicę. Dwa takie same koła działają z takim samym momentem siły i kręcą się z identyczną prędkością w różnych kierunkach, a dwa koła o innych średnicach osiągają różne prędkości i momenty obrotowe. Dzięki temu koła przekładni mogą lepiej wykorzystać siły napędowe i prędkości obrotowe. Koła zębate mogą mieć zęby w kształcie prostym, skośnym, daszkowym i łukowym.
Zastosowanie kół zębatych
Koła zębate pracują w różnego rodzaju mechanizmach i często użytkowane są w systemach transportu podwieszanego. Koła zębate wykorzystywane są przez producentów samochodów, maszyn rolniczych, układów napędowych i turbin. Koła pracują w sprzętach, z jakich na co dzień korzystamy w domach.
Odpowiednio dobrane koła zębate będą działać cicho i niezawodnie, w sposób równomierny i stały. Koła są łatwe w obsłudze i nie przysparzają problemów w czasie eksploatacji. Długotrwałą cichą pracę gwarantuje regularna konserwacja. Smarowanie redukuje siły tarcia, a więc wpływa także na żywotność podzespołów przekładni. Koła zębate stosuje się w różnych mechanizmach w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym i okrętowym, dlatego bardzo ważne są właściwości stali, która powinna cechować się dużą ciągliwością i niepodatnością na kruszenie. Dlatego do produkcji kół zębatych najczęściej wykorzystywana jest stal węglowa, stopowa i żeliwa czarne.