Koło zębate, czyli okrągły dysk z regularnymi, biegnącymi po całym jego obwodzie, nacięciami nazywanymi zębami, stanowi czynny i podstawowy element różnych mechanizmów, w tym podwieszanych systemów transportu technologicznego. W przekładni zębatej, inaczej mechanicznej, nawzajem zazębiające się koła zębate doprowadzają do przeniesienia napędu. Wykonane z najlepszej jakości stali są wytrzymałe, odporne na ścieranie, korozję, uszkodzenia mechaniczne, a odpowiednio dobrane pozwalają w pełni wykorzystać możliwości całego układu napędowego. Koła te stanowią niezbędny element wszystkich układów łańcuchowych. Znajdują zastosowanie w różnego typu maszynach, pojazdach, sprzętach, przekładaniach. Poniżej przyglądamy się odmianom tych ostatnich.
Rodzaje przekładni zębatych
Koła zębate służące do przenoszenia ruchu oraz momentu obrotowego na inne koło zębate lub listwę zębatą mają różne typy. W asortymencie naszego sklepu znajdują się koła zębate o modułach od 1 do 6, natomiast jesteśmy w stanie wykonać koła zębate specjalne do modułu 14. W ich wyborze pomagają naszym klientom specjaliści, dzięki czemu osoby dokonujące zakupu mogą być pewne, że wybrane przez nie koła zębate będę w pełni kompatybilne z danym urządzeniem. Co najmniej dwa połączone ze sobą koła zębate tworzą przekładnię zębatą mającą zastosowanie w szeroko rozumianej branży przemysłowej i rolnictwie.
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje przekładni zębatych: przekładnie jednostopniowe, inaczej proste, w których współpracują dwa koła zębate, a moc z jednego wału na drugi jest przenoszona bez pomocy wałów pośrednich, oraz przekładnie wielostopniowe, inaczej wielokrotne, złożone, w których współpracuje szeregowo więcej kół zębatych, a moc z wału czynnego na bierny jest przenoszona za pomocą co najmniej jednego wału pośredniego. Ponadto mówi się o zazębieniu wewnętrznym i zewnętrznym – w zależności od miejsca jego położenia. Ten dodatkowy wyróżnik stanowi dopełnienie charakterystyki przekładni zębatych.
Z kolei ze względu na ruchomość osi kół przekładanie zębate dzieli się na przekładnie zwykłe, inaczej stałe, o osiach nieruchomych względem podstawy, oraz na przekładnie obiegowe, inaczej planetarne, o osiach ruchomych względem podstawy. Natomiast ze względu na rodzaj przenoszonego ruchu wyróżnia się przekładnie obrotowe z dwoma kołami zębatymi, i liniowe, w których koło zębate połączone jest z listwą zębatą – ruch obrotowy koła powoduje ruch listwy, czyli ruch obrotowy koła ulega zamianie na ruch obrotowy listwy.
Biorąc pod uwagę wzajemne usytuowanie osi, przekładnie zębate dzieli się między innymi na przekładnie czołowe, w których obie osie obrotu znajdują się w jednej płaszczyźnie. Przekładnie te występują w dwóch odmianach. W przekładniach czołowych walcowych osie są umiejscowione równolegle, natomiast w przekładniach czołowych stożkowych osie się przecinają. Poza tym wyróżniamy przekładnie śrubowe, w których zęby kół zębatych nie leżą równolegle do osi obrotu, ale są ustawione pod pewnym kątem. Przekładnie śrubowe podobnie jak te czołowe mają dwa rodzaje: ślimakowe o prostopadłych osiach znajdujących się w dwóch różnych płaszczyznach oraz hipoidalne o osiach wichrowatych, które się nie przecinają. Poza tym istnieją przekładnie harmoniczne, inaczej falowe, czy przekładnie cykloidalne.
Podsumowując, przekładnie zębate występują w wielu różnych rodzajach, a za czynniki decydujące o ich przynależności do danego typu uznaje się między innymi miejsce zazębienia oraz wzajemne usytuowanie osi.